رساله طراحی, سرای سالمندان, با رویکرد ,شناخت, نیازهای روحی, و ,جسمی سالمندان.

فصل 1- طرح مسئله و چهارچوب پژوهش    2
1-1-پیشگفتار    2
1-2-طرح مسأله    4
1-3- تاریخچه و سابقه تحقیق    5
1-4-اهداف تحقیق    6
1-5-چارچوب نظری تحقیق    6
1-6-ضرورت تحقیق    7
فصل2- مطالعات عمومی  9
2-1-مقدمه    9
2-2-موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان قزوین    9
2-3-ویژگیهای طبیعی و اقلیمی    10
2-4-موقعیت جغرافیایی شهرقزوین    11
2-5-راههای ارتباطی    11
2-6-عوامل طبیعی پیرامون شهر    12
2-7-توپوگرافی شهرقزوین    12
2-8-مسائل کلی زمین شناسی    12
2-9- شرایط اقلیمی    12
2-9-1ـ تابش آفتاب و موقعیت خورشید    12
2-9-1-نتیجه گیری    13
2-9-2-بادهای موجود در قزوین    14
2-10- زلزله    15
2-11- وضعیت سالمندان    15
2-11-1-چمعیت سالمندان         15
2-11-2- وضعیت اشتغال سالمندان کشور    17
2-11-3-سطح سواد سالمندان کشور    18
2-11-4- وضعیت تاهل سالمندان کشور    18
2-12-نتیجه گیری    18
فصل3- شناخت    20
3-1-مقدمه    20
3-2-تعریف سالمندی    20
3-3-ویژگیهای جسمی و دگرگونی‌های فیزیولوژیکی    22
3-4-محدودیت ‌های جسمی ـ حرکتی    24
3-5- محدودیت‌های حسی    25
3-5-1-تطابق بینایی                   25
3-5-2-ادراک عمق                   26
3-5-3-تطابق شنوایی                   26
3-5-4-چشایی و بویایی        26
3-5-5-لامسه                                   27
3-5-6-سیستم‌های حرکتی    27
3-6-ویژگیهای روانی    28
3-6-1-مراحل زندگی انسان    28
3-6-2-سلسله مراتب نیازها    30
3-6-3-محدودیتهای روانی    32
3-6-4-فرایندهای روان شناختی    33
3-6-5-بیماریهای روانی                   35
3-7-مطالعات اجتماعی    35
3-7-1-پایگاه اجتماعی – فرهنگی    36
3-7-2-جامعه شناسی سالمندی    38
3-7-3-فعالیت سالمندان                   40
3-7-3-1-اوقات فراغت    40
3-7-3-2-ورزش    41
فصل4- توصیه های طراحی    42
4-1-مقدمه    42
4-2-مکانیابی مناسب برای خانه سالمندان    42
4-2-1-توصیه های طراحی    42
4-3-جهت گیری مناسب    43
4-4- رهنمودهای طراحی با توجه به ویژگی‌های جسمی ـ فیزیولوژیکی    43
4-5- رهنمودهای طراحی با توجه به ویژگی‌های روانی و اجتماعی    45
4-6- توصیه های طراحی با توجه به وضعیت اجتماعی سالمندان    48
4-7- رهنمودهای طراحی با توجه به اقلیم منطقه    48
4-8-رهنمودهای طراحی عناصر سازنده فضاهای باز    50
4-8-1- پیاده روها    50
4-8-1-1- رهنمودهای طراحی    50
4-8-2- مبلمان شهری    50
4-8-2-1-رهنمودهای طراحی نیمکت ها    51
4-8-2-2-رهنمودهای طراحی میزها    52
4-8-3-رهنمودهای طراحی حفاظ ها و دستگیره ها    53
4-8-4-رهنمودهای طراحی نورپردازی    54
4-8-5-رهنمودهای طراحی علائم و راهنماها    55
4-8-6- پلکان و رامپ    56
4-8-6-1-رهنمودهای طراحی    57
4-9-توصیه های طراحی فضاهای بسته مربوط به سالمندان    57
4-9-1-ورودی اصلی    57
4-9-2-اتاق خواب    58
4-9-2-1-وسایل مورد نیاز در اتاق خواب سالمندان    59
الف- تختخواب    59
ب- کمد    60
4-9-3-اتاق مدیریت    60
4-9-4-اتاق های درمانی و توانبخشی    60
4-9-5-رختشوی خانه    61
4-9-6-کتابخانه     61
4-9-7-اتاق های غذاخوری    61
4-9-7-1-توصیه‌های طراحی    62
4-9-8-دستشویی    63
4-9-8-1-توصیه های طراحی    63
4-9-9-حمام    63
4-9-10-توالت    64
4-10-ارتباطات عمودی فضاها در خانه های سالمندان    65
4-10-1-آسانسور    65
4-10-1-1-توصیه های طراحی    65
4-10-2-رامپ و سطوح شیب دار    66
4-10-3-پلکان      66
4-11-راهروها    68
4-12-بازشوها    68
4-12-1-درها    68
4-12-2-پنجره ها    69
4-13-محوطه باغبانی    69
4-14-مبلمان و اثاث ثابت    70
4-15-کفپوش های مناسب    70
4-15-1-توصیه های طراحی    70
4-16- نرده های کمکی    71
4-17-نشانه ها    71
4-18-فضاهای مخصوص سالمندان    71
بخش دوم
فصل1-بررسی نمونه ها    74
1-1-مقدمه    74
1-2-خانه سالمندان در حاشیه دریا (ساحل نیوجرسی )    74
1-3-اقامتگاه سالمندان" میدوویو" (کانکاکی، ایلینویز)    75
1-4-خانه سالمندان 72تن قزوین    77
فصل2- تحلیل سایت    81
2-1-مقدمه    81
2-2-معرفی منطقه    81
2-3- اندازه و مساحت سایت    84
2-4-عوامل اقلیمی    84
2-4-1-تابش آفتاب    84
2-4-2-وزش باد    85
2-4-3-شیب زمین    85
2-5-چشم انداز    86
2-6-دسترسی    87
بخش سوم
فصل1- مبانی نظری و معماری    89
1-1-چکیده    89
فصل2- تعیین اهداف خرد و اولویت بندی آنها    91
2-1-مقدمه    91
2-2-ارائه راهکارهای عملی در جهت رسیدن به اهداف    91
فصل3- برنامه فیزیکی    94
3-1-چکیده    94

 
عنـوان تصاویر                                                     صفحـه
شکل2-1-موقعیت جغرافیایی و سیاسی استان در تقسیمات کشوری    9
شکل2-2-شهرستانها و بخشهای استان قزوین    10
شکل2-3- نقشه ناهمواریهای قزوین    11
شکل2-4- نقشه راههای ارتباطی استان قزوین    12
شکل2-5- نقاله خورشیدی و در عرض 35 ( منطقه قزوین )    13
شکل2-6-جهت و سرعت باد در استان قزوین    14
شکل2-8- مسجد النبی    18
شکل2-9-آرامگاه حمدالله مستوفی    19
شکل4-1-ایجاد تنوع با بکارگیری مصالح متفاوت در کفسازی، پوشش گیاهی و جداره ها    44
شکل4-2-تغییرات در بافت کف پیاده روها و محل برخورد مسیرها    44
شکل4-3-طراحی و اجرای آلاچیق جهت استراحت و مطالعه افراد    45
شکل4-4-طراحی و اجرای مکانهای استراحت و توقف با ایجاد آب نما و مجسمه    46
شکل4-5-ایجاد فضاهای متنوع و سایه دار در مسیرهای حرکت    46
شکل4-6-ایجاد فضاهای مناسب جهت گفتگو و مطالعه سالمندان    47
شکل4-7-ایجاد فضاهایی جهت سرگرمی و تفریح سالمندان    47
شکل4-8-طراحی فضاهایی جهت تجمع سالمندان در خارج از مسیرهای تردد    47
شکل4-9-ایجاد محلهایی برای نشستن با انتخاب سایه و آفتاب در زمانهای مختلف روز    49
شکل4-10-ایجاد فضاهای جذاب و سایه دار و در معرض نسیم مطلوب    49
شکل4-11-استفاده از درختان خزان پذیر جهت بهره گیری از سایه در تابستان و تابش آفتاب در زمستان    50
شکل4-12-عرض مناسب مسیرهای پیاده    51
شکل4-13-طراحی و اجرای نیمکتهای مناسب    52
شکل4-14-طراحی و اجرای میزهای مناسب    52
شکل4-15-حفاظهای و دستگیره ها    53
شکل4-16-ابعاد دستگیره ها    54
شکل4-16-ارتفاع و فاصله چراغهای برق در مسیر پیاده    54
شکل4-17-نورپردازی در پیاده روها    55
شکل4-18-طراحی مناسب نورپردازی در مسیرهای پیاده    55
شکل4-19-بکارگیری علائم و راهنما جهت هدایت عابرین    56
شکل4-20-ابعاد مناسب تابلوهای راهنما    56
شکل4-21-استفاده دستگیره و دست انداز در فضاهایی با ارتفاع های مختلف    57
شکل4-22-استفاده از چراغ د رکنار تختخواب    59
شکل4-23-ارتفاع مناسب تختخواب    59
شکل4-24-غذاخوری بزرگ    61
شکل4-25-غذاخوری های کوچک    62
شکل4-26-میز غذاخوری با پایه مرکزی جهت استفاده بهینه با صندلی چرخدار    62
شکل4-27-لبه دار نمودن سطح رویه میز    63
شکل4-28-فضای مناسب حمام برای استفاده سالمندان    64
شکل4-29-ارتفاع مناسب توالت فرنگی و نرده کمکی آن    64
شکل4-30-ابعاد مناسب و تجهیزات اتاقک آسانسور    66
شکل4-31-استفاده از نرده های کمکی در پلکان    67
شکل4-32-پهنای مناسب راهروها و استفاده از نرده های کمکی    68
شکل4-33-ابعاد مناسب پنجره و ارتفاع کف پنجره از زمین    69
شکل5-1-نمای اصلی مجموعه    74
شکل5-2-راهرو و نحوه قرارگیری اتاق در آن    75
شکل5-3-اتاق نشیمن    75
شکل5-4-پلان موقعیت    76
شکل5-5-پنجره خلیجی در اتاق خواب    76
شکل5-6-ورودی خانه سالمندان 72 تن    77
شکل5-7- ساختمان اداری    77
شکل5-8- ورودی ساختمان اقامتی    78
شکل5-9-نحوه چیدمان اتاقها    78
شکل5-10-چگونگی نصب میله های کمکی در کناره راهروها    79
شکل5-11-تبدیل شدن تراس ها به انبار    79
شکل5-12-تصویر حیاط رختشویخانه    80
شکل6-1-موقعیت جغرافیایی استان و شهرستان قزوین    82
شکل6-2-موقعیت منطقه نسبت به شهرستان قزوین    82
شکل6-3-موقعیت سایت نسبت به منطقه    83
شکل6-4-موقعیت سایت    83
شکل6-5-سایت مورد نظر(محل احداث آسایشگاه امیرالمؤمنین)    83
شکل6-6-سردر آسایشگاه در حال ساخت امیرالمؤمنین    84
شکل6-7-اندازه و ابعاد سایت    84
شکل6-8-جهت مناسب نورگیری    85
شکل6-9-جهت وزش بادهای غالب    85
شکل6-10-شیب زمین    86
شکل6-11-چشم انداز مناسب سایت    86
شکل6-12-درجه بندی راههای خارج سایت    87

 
عنـوان جداول                                                             صفحـه
جدول2-1- جمعیت سالمندان در کل کشور    17
جدول2-2-وضعیت اشتغال سالمندان کشور    17
جدول2-3-سطح سواد سالمندان قزوین در سال 1375    18
جدول2-4- وضعیت تاهل سالمندان کشور در سال 1375    18
جدول3-1- مراحل زندگی از نظر اریکسون    29
جدول3-2-سلسله مراتب نیاز ها از دیدگاه مازلو    31



فصل اول – طرح مسئله و چهارچوب پژوهش
1-1-پیشگفتار
پدیده سالمندی سیر طبیعی است که در آن تغییرات فیزیولوژیکی و روانی ویژه‌ای در بدن رخ می‌‌دهد. چشم‌ها، گوش‌ها، استخوانها، عضلات بدن دستخوش تغییرات هماهنگ می‌شوند که روند پیری خوانده می‌شود. افراد سالمند زودتر خسته می‌شوند و جنبش و تحرکشان کمتر می‌گردد. در این مرحله نیازهای اجتماعی سالمندان دگرگون شده و نیازهای جدیدی نمایان می‌گردد.
دوره سالمندی چون دیگر مراحل عمر بخشی از زندگی است که به اندازه دوران جوانی و مستلزم پشت سر گذاشتن است . چگونگی پشت سرگذاشتن این دوران مهم است. و نه تنها رسیدن به آن . سالمندی ادامه بزرگسالی است و دورانی که درآن ، فرد به بهای گذراندن سالهایی چند به تجربه و پختگی و خرد دست می‌یابد تا بتواند با گامهایی سنجیده‌تر سالهای دیگر را در نوردد و به دیگران از توشه تجارب خود نصیبی برساند.
افرایش تعداد افراد سالمند به عنوان نسبتی از کل جمعیت جهان توجه خاص سنین پیری و پیری شناسی را ضروری می‌سازد. در طول قرن بیستم نسبت جمعیتی افراد 60 سال به بالا در تمام کشورهای دنیا افرایش یافته است. رشد جمعیتی سالمندان بر اثر همگرایی دو روند اصلی است.
کاهش میزان تولد و بهبود شرایط بهداشتی و افزایش امید به زندگی, پروژه سالخوردگی جمعیت و افزایش تعداد افراد در بالای هرم سنی از خصوصیات کشورهای توسعه یافته محسوب می‌شود در حالی که توسعه بهداشت ، بهبود شرایط اقتصادی، بالا رفتن سطح زندگی و برخورداری از نتایج پیشرفت علوم حتی در عقب مانده‌ترین کشورها نیز موجب افزایش طول عمر گشته و به موازات آن ، براثر موالید و اعمال سیاستهای جمعیتی دامنه هرم سنی فشرده‌تر شده و نسبت افراد مسن در جمعیت کشورها افزوده‌تر می‌گردد.  
برای بسیاری از افرادی که به سن پیری نزدیک می‌شوند شماری از دگرگونیهای مهم اجتماعی و به وقوع می‌پیوندد. آنان که کودکانی را بزرگ کرده‌اند ناگهان خود را تنها می‌یابند ، آنانی که فعالیت کاری زیادی داشتند با بازنشستگی و زندگی با حقوق کم آن مواجه می‌شوند . برای بعضی دیگر این دگرگونی با از دست دادن همسر و برای دیگران با از دست دادن شغل یا درآمد نمایان میشود. و به طور کلی آنچه مسلم است که دیر یا زود همگان با این واقعیت روبرو می‌شوند که (دیگر جوان نمی‌شویم) و آن وقت به لحظه‌ای می‌رسیم که در آن هرگز نمی‌توانیم زمان ورود به پیری را تعیین نمائیم .
تا مدتها پیش سالخوردگان در اکثر نقاط دنیا در خانواده‌های گسترده زندگی می‌کردند بدین معنا که نسل قدیمتر با فرزندان؛ نواده‌ها و احتمالاً سایر بستگان خود در یک مکان بودند. در آن دوران معمولاً سالمندان اقتدار خود و....